نقشه های توپوگرافی

دیدگاه کلی 

نقشه‌های توپوگرافی نقشه‌هایی با مقیاس‌های بزرگ و کوچک هستند که برای نشان دادن خصوصیات فیزیکی سطح زمین بکار می‌روند. این نقشه‌ها برای مطالعات زمین شناسی بخاطر اطلاعات مفید آن از جمله قابلیت اندازه گیری فواصل افقی و یا ارتفاع عمودی نقاط مختلف یک وسیله اساسی به شمار می‌روند.

منحنی‌های میزان
منحنی‌های میزان خطوط فرضی هستند که تمام نقاط واقع در آنها دارای ارتفاع یکسان نسبت به سطح دریا و یا یک مبدا مشخص هستند. منحنی‌های میزان علاوه بر مشخص نمودن وضعیت پستی و بلندی ناحیه ارتفاع و شیب واقعی محل را نیز مشخص می‌نمایند.
فواصل منحنی‌های میزان بیانگر مسافت عمودی بین دو منحنی هستند. این فاصله معمولا برای تمام منحنی‌های متوالی ثابت نگهداشته می‌شود. مگر در مواقعی که ارتفاع منطقه معینی مانند قله و غیره را نشان دهند.

نخستین مجموعهٔ چندبرگ نقشهٔ توپوگرافی از سرتاسر یک کشور «Carte géométrique de la France» فرانسه بود که در سال ۱۷۸۹ کامل شد. نقشه‌های توپوگرافی توسط ارتش و با هدف سهولت طرح‌ریزی برای جنگ و نیز تعیین محل‌های دفاعی ایجاد شد. بنابراین اطلاعات پیرامون ارتفاع، از اهمیت به سزایی برخوردار بوده‌است. پس از آن نقشه‌های توپوگرافی به یکی از منابع پایهٔ ملی کشورهای پیشرفته در طراحی زیرساخت‌ها و بهره‌بردای از منابع تبدیل شد. در آمریکا در سال ۱۸۷۹ نقشهٔ توپوگرافی سرتاسر آمریکا تهیه شد که تا امروز نیز باقی مانده‌است.

بشر در دنيايي زندگي مي كند كه اطرافش را پديده ها و اشياء گوناگون فرا گرفته است . او بايد به منظور بهتر زيستن و ارضاي حس كنجكاوي به مشاهده آنها پرداخته و براي شناختشان آنها را مورد مطالعه و بررسي قرار دهد . بعضي از اين اشياء آنقدر كوچك هستند كه هستند كه ناچار براي شناخت اساس و ساختمان آنها بايد از وسايل بزرگ كننده الكترونيكي و نوري بسيار پيچيده نظير ميكروسكوپ استفاده كرد . برعكس ، پديده هايي مانند عوارض جغرافيايي آنقدر بزرگ هستند كه براي ديدن و به نمايش گذازدن آنها بايد به طريقي آنها را كوچك كرد .

كارتوگرافي ، اساساً تكنيكي است كه با كوچك كردن خصوصيات فضايي ( ابعاد ) انواع مختلف اجسام و سطوح بزرگ ، مثل زمين هاى وسيع ، قسمتي و يا تمام كره زمين و يا يك كره آسماني سر و كار دارد . اين تكنيك پهنه هاي وسيع را كوچك مي كند تا قابل مشاهده شود .

براي كارتوگرافي چند تعريف علمي وجود دارد . علت تعدد تعريفات و نظريات مختلف در اين باره ناشي از وضع نقشه و نقشه برداري در ممالك مختلف جهان است . برخي از كشورها عمليات ژئودزي و مثلث بندي هاى مختلف و نقشه هاى توپوگرافي پوششي در مقياس هاي گوناگون را كامل كرده و مرتب آن را مورد تجديد نظر قرار مي دهند . چنين كشورهايي به عمليات دقيق نقشه برداري پرداخته و بيشتر در زمينه هاي مختلف نقشه هاى تماتيك مشغول به كارند . بعضي از اين ممالك حتي عمليات احداث شبكه ژئودزي را شروع نكرده و يا شبكه بسيار ضعيفي ساخته اند كه نتيجه آن تهيه نقشه هاى بسيار ناقص است . بين اين دو دسته ممالك ، علم كارتوگرافي و فنون مربوط به آن مفهوم واحدي ندارند .

علاوه بر دلايل ذكر شده ، مواردي نظير شرايط فني ، سوابق كار ، شرايط محلي و همچنين سليقه متخصصين مختلف توام با سوابق تاريخي ، موجب ايجاد ناهماهنگي در مفهوم كلمه كارتوگرافي...